Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Chương 2: Điện từ học - Tiết 22: Nam châm vĩnh cửu

Nội dung tài liệu: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Chương 2: Điện từ học - Tiết 22: Nam châm vĩnh cửu

1. CHƯƠNG II: ĐIỆN TỪ HỌC • TrongNamTừ trường điềuchâm tồnkiện tạiđiện nào ở đâu? thìcó Làmxuấtđặc thế hiệnđiểm nào dòng đểgì điệnnhận cảm biết ứng? từ trường? Biểu diễn từ trường • Máygiốngbằng phát hình và điệnvẽ khácnhư xoay thế nam chiềunào? cóchâm cấu tạovĩnh và hoạtcửu?Lực độngđiện nhưtừ do thế từ nào? trường tác dụng lên • Vìdòng sao điện ở hai chạy đầu qua mỗi dây đường dẫn thẳng dây tải có điệnđặc phảiđiểm đặt gì ?máy biến thế?
2. Một ngày đẹp trời, đang dạo chơi trên đường bỗng dưng ta nhìn thấy . Phải làm thế nào nhỉ?
3.     TIẾT 22 NAM CHÂM VĨNH CỬU
4. C1. H·y ®Ò xuÊt vµ thùc hiÖn mét thÝ nghiÖm ®Ó ph¸t hiÖn xem mét thanh kim lo¹i cã ph¶i lµ nam ch©m hay kh«ng?
5. §­ưa thanh kim lo¹i l¹i gÇn vôn s¾t, hay c¸c ®inh s¾t NÕu nã hót vôn s¾t nã lµ nam ch©m , nÕu kh«ng hót c¸c vôn s¾t th× thanh kim lo¹i ®ã kh«ng ph¶i lµ nam ch©m. Nam ch©m lµ g×? Nam ch©m lµ vËt hót s¾t hay bÞ s¾t hót.
6. Thanh kim loại A Vụn Thanh sắt nam châm B Nam châm có thể hút các vật bằng sắt hoặc thép
7. Nam châm có thể hút các vật liệu nào sau đây? a. Sắt f. Niken b. Đồng g. Chì c. Kẽm h. Thép d. Nhôm i. Nhựa e. Côban k. Bạc
8. S N Có hỗn hợp sắt,nhựa, gỗ,nhôm,đồng làm sao tách sắt ra khỏi hỗn hợp?
9. Ni Co Fe CáchHút sắt,sơn thép, màu, niken, ký coban, hiệu gađôlini từ cực N (North): cực Bắc N S S (South): cực Nam Cu Al Không hút đồng, nhôm, hợp kim Inox
10. Có những loại nam châm nào? S N Nam châm thẳng S Nam châm chữ U N Kim nam châm
11. Mét sè h×nh ¶nh vÒ nam ch©m sö dông trong kü thuËt
12. Quan s¸t, t×m hiÓu th«ng tin råi tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: -Nam ch©m cã mÊy cùc? Dùa vµo ®©u ®Ó ®Æt tªn c¸c cùc cña nam ch©m? - C¸c cùc cña nam ch©m th­ường ®­ược ph©n biÖt nh­ư thÕ nµo? - Ngoµi S¾t, thÐp nam ch©m cã thÓ hót c¸c vËt liÖu nµo?
13. KẾT LUẬN : Nam ch©m nµo còng cã hai từ cùc. Khi ®Ó tù do, Cùc lu«n chØ h­ướng B¾c gäi lµ cùc B¾c (N), , cßn cùc lu«n chØ h­ướng Nam gäi lµ cùc nam (S) Ngoµi S¾t, thÐp, Nam ch©m cßm hót c¸c vËt liÖu tõ : Coban, Niken, ga®«lini c¸c kim lo¹i nµy là những vật liệu từ
14. Bài 21.1 Có một số quả đấm cửa bằng đồng và một số quả đấm cửa bằng sắt mạ đồng. Làm thế nào để tìm ra các quả đấm cửa bằng sắt mạ đồng? trả lời :Đưa thanh nam châm lại gần các quả đấm cửa .Nếu quả đấm cửa nào bị thanh nam châm hút thì nó được làm bằng sắt mạ đồng còn quả đấm cửa nào không bị thanh nam châm hút thì đó là quả làm bằng đồng.
15. Hai nam châm nếu để gần nhau thì hiện tượng gì xảy ra?
16. THAM KHAO C3: C4: - §Æt mét Kim Nam ch©m - H·y§­aQuaH·y lµmmét m«thÝ thÝnghiÖm ®Çut¶ nghiÖmhiÖn thanh cãt­îng t­NamkÕtươ ®· ng H·ytrªn m« trôct¶ hiÖn quay t­,ượ chêng kim võa tùCh©m luËnvíi hai g× ®Õn cùckhix¶y gÇn ®­anam ra mét hai ch©m Nam®Çu dõngcñach©mquan kimquay s¸t®Õn cïng ®­ gÇnượ lo¹i nhauc kh¸c lo¹i S S - Hai cùc Nam ch©m cïng lo¹i khi ®Õn gÇn th× ®Èy nhau - Hai cùc Nam Ch©m kh¸c N lo¹i khi ®Õn gÇn th× hót nhau N
17. Đưa từ cực của 2 nam châm lại gần nhau như hình vẽ sau. Hiện tượng gì sẽ xảy ra? Đẩy S NS N N NS S S S N N S S N N Hút N NS S S NS N Đẩy Khi đưa hai từ cực của hai nam châm gần nhau, nếu các cực cùng tên thì ;đẩy nhau các cực khác tên thì hút nhau
18. PhiÕu häc tËp - (Thời gian 2 phút) TÌM HIỂU TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM Các nhóm làm thí nghiệm rồi dựa vào kết quả thu được đánh dầu X vào các ô trống trong bảng sau: TÊN CỰC TỪ CỦA NAM CHÂM TƯƠNG TÁC GIỮA HAI CỰC NAM CHÂM 1 NAM CHÂM 2 ĐẨY NHAU HÚT NHAU N N N S S S S S NHÂN XÉT Hai cực cùng tên CHUNG Hai cực khác tên
19. kết luận : Khi đặt hai nam châm gần nhau: + Các từ cực cùng tên đẩy nhau + Các từ cực khác tên hút nhau.
20. * Theo em có những cách nào để nhận biết các từ cực của một nam châm? - Dựa vào cách sơn màu. - Dựa vào các ký hiệu của cực (N , S). - Dựa vào sự tương tác giữa hai nam châm. - Dựa vào sự định hướng của nam châm (khi để tự do).
21. BíTổĐặc quyết Xung điểm Chinào của là nhàxeđã nàyphátlàm là,minh chodù của xehình Trungcó chuyển Quốc thế động kỉ V. Ôngtheo đã hướng chế ra nhânxenào chỉ thìtrên nam. hình xe nhân của trênTổ xeXung cũng Chi luônchỉ tayluôn về chỉhướng hướng Nam. Nam?
22. C5: Theo em, cã thÓ gi¶i thÝch thÕ nµo hiÖn t­ượng h×nh nh©n trªn xe cña Tæ Xung Chi lu«n lu«n chØ h­ướng Nam? Tay h×nh nh©n cã thÓ lµ kim Nam ch©m ®Æt trªn mét trôc quay. PhÝa ®Çu ngãn tay lµ cùc tõ Nam. H­ướng Nam
23. Khi đi trên biển, trong rừng, trên sa mạc làm thế nào để biết mình có đi đúng hướng không? Chúng ta phải dùng la bàn 90 E 0 N S 180 W 270
24. La bàn có cấu tạo như thế nào? Bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng? - Cấu tạo la bàn: gồm 90 một cái hộp bên trong E có một kim nam châm có thể tự quay quanh 0 N S180 trục đặt giữa tâm. W Bộ phận chỉ hướng 270 của la bàn là kim nam châm
25. C6: Ng­ười ta dïng la bµn ®Ó x¸c ®Þnh h­ướng B¾c, Nam. T×m hiÓu cÊu t¹o cña la bµn. H·y cho biÕt bé phËn nµo cña la bµn cã t¸c dông chØ h­ướng. Gi¶i thÝch. BiÕt r»ng mÆt sè cña la bµn cã thÓ quay ®éc lËp víi kim nam ch©m. Tr¶ lêi C6: Bé phËn chØ h­ướng cña la bµn lµ kim nam ch©m. Bëi v× t¹i mäi vÞ trÝ trªn Tr¸i §Êt (trõ hai cùc) kim nam ch©m lu«n chØ h­ướng Nam-B¾c 90 180 § N B T 0 270
26. 90 Đ 00 0 B 180 N T 270
27. C8: X¸c ®Þnh tªn c¸c tõ cùc cña thanh nam ch©m trªn h×nh 21.5. ĐÓ x¸c ®Þnh tõ cùc cña mét thanh nam ch©m khi mÊt hÕt ký hiÖu, ta cã hai c¸ch sau: C¸ch 1 : §­ưa mét ®Çu ®Õn gÇn mét thanh Nam ch©m kh¸c ®a ghi tªn cùc tõ. C¨n cø sù hót hoÆc ®Èy ®Ó x¸c ®Þnh tªn cùc Nam ch©m - C¸ch 2 : Treo thanh Nam ch©m ®ã ë tr¹ng th¸i tù do . C¨n cø ph­ương B¾c ­ Nam cña tr¸i ®Êt ®Ó x¸c ®Þnh tªn cùc tõ S N S N H×nh 21.5
28. Một số ứng dụng của nam châm Đầu đọc đĩa nhạc Máy thu điện báo Cần cẩu điện Loa điện Động cơ điện
29. Ghi nhí NamNam ch©mch©m nµonµo còngcòng cãcã haihai ttừừ cùc.cùc. KhiKhi ®Ó®Ó tùtù do,do, CùcCùc lu«nlu«n chØchØ h­h­ướướngng B¾cB¾c gäigäi lµlµ cùccùc B¾c,B¾c, cßncßn cùccùc lu«nlu«n chØchØ h­h­ướướngng NamNam gäigäi lµlµ cùccùc namnam KhiKhi ®Æt®Æt haihai namnam ch©mch©m gÇngÇn nhau,nhau, c¸cc¸c cùccùc tõtõ cïngcïng tªntªn ®Èy®Èy nhau,nhau, c¸cc¸c cùccùc tõtõ kh¸ckh¸c tªntªn hóthót nhaunhau          
30. Pin Đặt chiếc kim khâu dọc theo chiếc đinh trên, sau vài phút kim NAM cũng trở thành một nam châm. Đặt miếng xốp nhỏ trên mặt nước rồi đặt kim này lên miếng xốp. Kim luôn định hướng theo phương Nam – Bắc. BẮC
31. * Nam châm nào cũng có 2 từ cực: Cực Bắc(N), Cực Nam(S) * Khi để tự do, nam châm luôn chỉ hướng Bắc - Nam Khi đặt 2 nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên thì đẩy nhau, các từ cực khác tên thì hút nhau.
32. Câu 1: Dùng nam châm có thể tách riêng các vụn kim loại trong hỗn hợp nào sau đây? A. Nhôm và đồng C. Sắt và niken B. Đồng và sắt D. Niken và côban
33. Câu 2: Nếu có một thanh nam châm thẳng bị gãy tại chính giữa của thanh, hỏi lúc này một nửa còn lại của thanh nam châm sẽ như thế nào? A. Chỉ còn cực từ Bắc B. Chỉ còn cực từ Nam C. Mất hết các cực từ D. Vẫn còn hai cực Bắc và Nam
34. CÂU 3: Trªn thanh nam ch©m chç nµo hót s¾t m¹nh nhÊt ? A. PhÇn gi÷a cña thanh. B. ChØ cã tõ cùc B¾c. C. C¶ hai tõ cùc. D. Mäi chç ®Òu hót s¾t m¹nh nh­ nhau.
35. BÀI 1: Quan s¸t hai thanh nam ch©m trªn h×nh vÏ. Gi¶i thÝch t¹i sao thanh nam ch©m 2 l¹i l¬ löng trªn thanh nam ch©m 1? 2 §¸p ¸n : Thanh nam ch©m 2 kh«ng r¬i mµ l¬ löng, v× hai cùc ®Ó gÇn nhau cña hai nam ch©m cã cïng tªn, nªn dÈy nhau. 1
36. Cực Bắc địa lí Từ Cực ?! Các từ cực và các cực địa lí của Trái Đất có trùng nhau không? Thực chất cực Bắc địa lí là từ cực nào? Thật ra la bàn có chỉ đúng hướng cực Bắc không?
37. Vào năm 1600, nhà vật lý người Anh W.Gin-bớt, (1540- 1603), đã đưa giả thuyết Trái Đất là một nam châm khổng lồ. Để kiểm tra ông đã làm một quả cầu lớn bằng sắt nhiễm từ, gọi nó là “Trái Đất tí hon” và đặt các từ cực của nó ở các địa cực. Đưa la bàn lại gần Trái Đất tí hon ông thấy trừ ở hai đầu cực, còn ở mọi điểm trên quả cầu, kim la bàn đều chỉ hướng Nam-Bắc. Hiện nay vẫn chưa có sự giải thích chi tiết và thỏa đáng về nguồn gốc từ tính của Quả Đất.
38. - Đọc lại phần có thể em chưa biết, học bài - Làm bài tập trong SBT từ 22.1 đến 22.11 Đọc trước bài 22 - trang 61 SGK, tìm hiểu: + Từ trường tồn tại nơi đâu? + Loại lực do từ trường tác dụng lên kim nam châm đặt trong từ trường có tên là gì? + Người ta dùng vật dụng nào để nhận biết sự tồn tại của từ trường?
39. KÕt luËn . Kim (hoặc thanh) nam ch©m khi ®øng ë tr¹ng th¸i tù do ®øng ë vÞ trÝ c©n b»ng lu«n chØ h­íng Nam - B¾c. . Cùc lu«n chØ h­íng Nam gäi lµ cùc Nam (th­ường ®­ược ký hiÖu bëi ch÷ S) . Cùc lu«n chØ h­ướng B¾c gäi lµ cùc B¾c (th­ường ®­ược ký hiÖu bëi ch÷ N). . Ngoµi S¾t, thÐp, Nam ch©m cßm hót c¸c vËt liÖu tõ : Coban, Niken, ga®«lini c¸c kim lo¹i nµy cßn ®­îc gäi lµ kim lo¹i tõ ( hay cßn gäi lµ c¸c chÊt s¨t tõ). Nam ch©m hÇu như­ kh«ng hót §ång, Nh«m vµ c¸c kim lo¹i kh«ng thuéc vËt liÖu tõ.
40. Đưa từ cực của 2 nam châm lại gần nhau như hình vẽ sau. Hiện tượng gì sẽ xảy ra? Đẩy S NS N N NS S S S N N S S N N Hút N NS S S NS N Đẩy Khi đưa hai từ cực của hai nam châm gần nhau, nếu các cực cùng tên thì ;đẩy nhau các cực khác tên thì hút nhau