Sáng kiến kinh nghiệm Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS

1. ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN VỤ BẢN TRƯỜNG THCS NGUYỄN PHÚC BÁO CÁO SÁNG KIẾN “ Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy - học ở trường THCS ” Lình vực (mã)/Cấp” : Quản lí (17)/THCS Tác giả : VŨ THỊ THU HƯƠNG Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Chức vụ : Phó hiệu trưởng Nơi công tác : Trường THCS Nguyễn Phúc Huyện Vụ Bản Vụ Bản, tháng 5 năm 2023
2. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Phòng GD-ĐT Vụ Bản Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây: Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng Nơi công tác Trình độ Số Ngày tháng Chức kiến Họ và tên (hoặc nơi chuyên TT năm sinh danh (ghi rõ đối thường trú) môn với từng đồng tác giả, nếu có) Phó Trường THCS Đại học 1 Vũ Thị Thu Hương 12/01/1968 hiệu 100% Nguyễn Phúc sư phạm trưởng - Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy - học ở trường THCS - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Công tác chuyên môn trong nhà trường trung học cơ sở - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử, (ghi ngày nào sớm hơn): Áp dụng lần đầu tháng 9 năm 2021 - Mô tả bản chất của sáng kiến: SKKN được áp dụng những đổi mới của công tác quản lí vào trong lĩnh vực chuyên môn trong nhà trường. Từ kinh nghiệm của bản thân, qua tìm hiểu và tiếp thu công tác đổi mới quản lí của nghành, từ đó rút ra những sáng kiến có tác dụng chung trong lĩnh vực quản lí chuyên môn trong nhà trường THCS. - Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Các thông tin đối với cá nhân giáo viên trong nhà trường. - Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Sự chỉ đạo của của cấp trên về việc viết SKKN; Các số liệu liên quan đến chuyên môn của nhà trường; Công tác quản lí chuyên môn nói chung của nhà trường - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: Các bài học rút ra trong SKKN được áp dụng không chỉ trong phạm vi nhà trường mà còn có thể áp dụng trong địa bàn Huyện Vụ Bản hoặc xa hơn. - Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có): Các bài học rút ra trong SKKN đã được áp dụng trong phạm vi nhà trường, có tác dụng tốt thúc đẩy mạnh chuyên môn chung của nhà trường trong một số năm gần đây, chuyên môn nhà trường có sự đi lên rõ rệt.
3. - Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có): Nơi công tác Nội dung Ngày thán Chức Trình độ TT Họ và tên (hoặc nơi công việc g năm sinh danh chuyên môn thường trú) hỗ trợ - Quản lí - Trường THCS - Hai tổ chuyên môn: Tổ ĐHSP CM của 2 1 Nguyễn Phúc KHTN và KHXH trưởng CĐSP tổ trưởng - Trường - Quản lí CM ở các THCS Nguyễn Nhóm 2 -Các khối lớp 6,7,8,9 ĐHSP nhóm Phúc trưởng trưởng các khối lớp. Tôi (chúng tôi) xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Liên Minh, ngày 12 tháng 5 năm 2023 Người nộp đơn Vũ Thị Thu Hương
4. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1.Tên sáng kiến: Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy - học ở trường THCS 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Công tác chuyên môn trong nhà trường trung học cơ sở 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ tháng 9 năm 2021 đến ngày 4 tháng 5 năm 2023 4. Tác giả: Họ và tên: Vũ Thị Thu Hương Năm sinh: 1968 Nơi thường trú: Thôn Nhì Giáp, xã Liên Minh, huyện Vụ Bản, Tỉnh Nam Định Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm khoa ngữ văn Chức vụ công tác: Phó Hiệu trưởng Nơi làm việc: Trường THCS Nguyễn Phúc - Huyện Vụ Bản. Điện thoại: 0987761209 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100% 5. Đồng tác giả (nếu có): Không 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường THCS Nguyễn Phúc - Huyện Vụ Bản. Địa chỉ: Xã Liên Minh - Huyện Vụ Bản - Nam Định
5. BÁO CÁO SÁNG KIẾN Tên đề tài: “ Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy - học ở trường THCS” I/ Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến: Điều 14 thông tư 32/ BGD ĐT trong điều lệ trường trung học do Bộ giáo dục đào tạo ban hành ngày 15 tháng 9 năm 2020, ghi rõ: "Tổ chuyên môn có những nhiệm vụ sau: - Chủ động xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo chương trình môn học, hoạt động giáo dục thuộc chuyên môn phụ trách theo tuần, tháng, học kỳ, năm học; phối hợp với các tổ chuyên môn khác xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường. - Đề xuất lựa chọn sách giáo khoa, xuất bản phẩm tham khảo để sử dụng trong nhà trường theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Thực hiện kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn theo kế hoạch giáo dục của nhà trường đã được hội đồng trường phê duyệt. - Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Tham gia bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo kế hoạch của tổ chuyên môn và của nhà trường. - Thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trưởng phân công. - Tổ chuyên môn tổ chức sinh hoạt chuyên môn ít nhất 01 lần trong 02 tuần và có thể họp đột xuất theo yêu cầu công việc hoặc khi hiệu trưởng yêu cầu. Tổ chuyên môn hoạt động theo nguyên tắc dân chủ, tôn trọng, chia sẻ, học tập, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên để phát triển năng lực chuyên môn. Như vậy tổ chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ, vai trò rất quan trọng trong việc triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Có thể khẳng định hoạt động của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ như điều lệ trường trung học đã qui định sẽ góp phần tích cực, khá quyết định đến việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng được những yêu cầu mới trong quá trình đổi mới giáo dục. Tuy nhiên tổ chuyên môn không phải là cấp cơ sở có đầy đủ thẩm quyền để thực hiện các nhiệm vụ giáo dục. Mà trường trung học là cơ sở giáo dục của bậc trung học, nhằm hoàn chỉnh học vấn phổ thông. Do vậy chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn phụ thuộc nhiều vào kế hoạch, hoạt động của nhà trường, vào sự lãnh đạo của Ban giám hiệu. Trong các văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học của Sở giáo dục đào tạo, của Phòng GD - ĐT năm nào cũng chỉ đạo cho các đơn vị, trường học làm tốt công việc cải tiến nội dung, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, coi đây là một trong những nhiệm vụ cơ bản, thiết thực để nâng cao chất lượng dạy - học, thực hiện đổi mới giáo dục.
6. 2 Trong các năm trước hoạt động của một số tổ chuyên môn chưa đi vào thực chất để nâng cao chất lượng dạy học, sinh hoạt tổ chuyên môn còn nặng về giải quyết sự vụ, thi đua Họp nhóm chuyên môn chưa đều, còn hình thức Trước tình hình thực tế của trường, trước các đòi hỏi bức bách phải nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng được những yêu cầu trong quá trình đổi mới, và thực hiện tốt cuộc vận động hai không của Bộ GD - ĐT: “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Là những người làm công tác quản lý của trường THCS, tôi đã cùng tập thể cán bộ, giáo viên của trường không ngừng tìm tòi, cải tiến để nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn góp phần khá lớn trong việc nâng cao chất lượng dạy - học. Trong bài viết, chúng tôi xin trình bày: Kinh nghiệm chỉ đạo hoạt động các tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy – học ở trường trung học cơ sở Nguyễn Phúc, Vụ Bản, Nam Định II. Mô tả giải pháp kỹ thuật II.1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến Trước khi có sáng kiến công tác chuyên môn còn có hạn chế: - Công tác quản lý chỉ đạo còn nặng về hành chính chưa đầu tư thích đáng cho công việc trọng tâm. - Việc triển khai thực hiện công tác kiểm tra nội bộ trong trường học trong một vài giai đoạn của năm học còn sơ sài. Một số giáo viên còn né tránh, nể nang trong công tác đánh giá phân loại giáo viên nên việc đánh giá chưa thật chính xác, khách quan, chưa phản ánh đúng thực chất về chất lượng đội ngũ. - Khi thực hiện các cuộc vận động, một số thầy cô còn xem nhẹ công tác tuyên truyền, công tác quản lý đôi lúc còn lỏng lẻo, chưa đi sâu đi sát, chưa chú trọng việc kiểm tra đôn đốc, chỉ đạo thực hiện mang tính hình thức, chung chung chưa quyết liệt. - Việc đổi mới phương pháp dạy học còn chậm nhât là những giáo viên mới chuyển về, mới vào ngành, công tác bồi dưỡng giúp đỡ đội ngũ hiệu quả chưa cao. - Công tác kiểm tra lấy điểm, đánh giá xếp loại, làm hồ sơ sổ sách của giáo viên còn nhiều sai sót nhầm lẫn. - Việc bảo quản, sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học còn hạn chế so với yêu cầu chung, công tác xây dựng thư viện chuẩn, trường chuẩn, làm hồ sơ kiểm định còn chậm so với kế hoạch. - Việc sử dụng và phân công giáo viên, nhân viên còn nhiều hạn chế, tình trạng giáo viên không đúng chuyên môn dạy kiêm nhiệm còn nhiều, một bộ phận cán bộ giáo viên chưa hoàn thành được công việc được giao.
7. 3 - Thùc tÕ c«ng t¸c tæ chuyªn m«n trong nhiÒu n¨m qua, qua xem hå s¬ kÕ häach biªn b¶n tæ c¸c ®oµn kiÓm tra cÊp trªn th­êng nªu nhËn xÐt “Ho¹t ®éng cña tæ chuyªn m«n míi dõng ë viÖc lµm mang tÝnh chÊt thñ tôc hµnh chÝnh: TriÓn khai kÕ ho¹ch, v¨n b¶n chuyªn m«n, b×nh xÐt thi ®ua Ch­a thùc sù cã nh÷ng ho¹t ®éng ®i vµo chiÒu s©u cña c«ng t¸c chuyªn m«n”. Ho¹t ®éng chuyªn m«n mang tÝnh thiÕt thùc n©ng cao tr×nh ®é cho b¶n th©n gi¸o viªn cßn Ýt, ch­a râ. Víi tr­êng THCS Nguyễn Phúc hai tæ chuyªn m«n cã tuyÖt ®¹i ®a sè gi¸o viªn ®¹t chuÈn vµ trªn chuÈn , song trung b×nh tuæi nghÒ còng ë møc thÊp nªn viÖc tiÕp thu kiÕn thøc míi - ph­¬ng ph¸p míi ®a sè cßn ch­a cã sù tr¶i nghiÖm, kinh nghiÖm cßn ch­a nhiÒu, cã ®ång chÝ míi chØ qua mét vµi ba n¨m c«ng t¸c XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nhiÖm vô vµ thùc tÕ ®ã, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®­îc giao nhiÖm vô phô tr¸ch mét tæ chuyªn m«n råi toµn bé c«ng t¸c chuyªn m«n cña nhµ tr­êng, b¶n th©n t«i ®· kh«ng ngõng cè g¾ng c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý chuyªn m«n, sinh ho¹t tæ nhãm chuyªn m«n vµ thÊy rÊt cÇn ®­a vÊn ®Ò “ N©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý c«ng t¸c chuyªn m«n” ®Ó trao ®æi bµn b¹c gi÷a c¸c tæ, c¸c nhµ tr­êng ®Ó häc tËp kinh nghiÖm gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. II.2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến Sau khi nghiên cứu tôi đã có các giải pháp đổi mới sau đây: 1/ Giải pháp thứ nhất: a) Nhà trường phải lưu trữ đầy đủ các văn bản chỉ đạo về hoạt động dạy học và các qui chế chuyên môn. Phân công rõ trách nhiệm trong việc triển khai các văn bản này đến cán bộ, giáo viên một cách đầy đủ, kịp thời - Đối với các văn bản về qui chế chuyên môn do hiệu phó chuyên môn triển khai cho tất cả giáo viên trong phiên họp chuyên môn chung toàn trường. - Đối với các loại văn bản chỉ đạo về giảng dạy từng bộ môn cụ thể, do tổ trưởng chuyên môn triển khai thực hiện. - Ngoài ra trong phòng họp của giáo viên, có một số chỗ khá thuận lợi để niêm yết các văn bản chuyên môn quan trọng hay sử dụng; các văn bản chuyên môn mới để cán bộ, giáo viên tiện theo dõi học tập và thực hiện. b) Phó HT chuyên môn lập kế hoạch kịp thời cho các hoạt động chuyên môn chung toàn trường trong từng tháng, học kỳ và cả năm học, dành thời gian hợp lý cho các tổ chuyên môn, nhóm chuyên môn sinh hoạt: Đây là công việc rất quan trọng nhằm thực hiện các nhiệm vụ về chuyên môn mà Sở giáo dục đào tạo, Phòng GD - ĐT và Hội nghị cán bộ, công chức đầu năm học đề ra. Ngoài công việc thông thường mà người cán bộ quản lý phải làm là: lập kế hoạch cho
8. 4 phần việc được phụ trách trong cả năm học, từng học kỳ, từng tháng, thì một phần việc rất quan trọng là lập được kế hoạch cụ thể trong việc xử dụng thời gian của mỗi ngày thứ 6 trong tuần. ở trường chúng tôi, trong nhiều năm gần đây đã bố trí thời gian trong ngày thứ 6 hàng tuần như sau: + Sáng thứ 6 dành cho các hoạt động: kiểm tra 1 tiết tập trung, họp chung toàn trường, thao giảng và họp tổ chuyên môn. + Chiều thứ 7 dành cho việc dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, dạy tự chọn. Do vậy các tổ, nhóm chuyên môn luôn có quĩ thời gian cố định, chủ động trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi và phụ đạo học sinh yếu. Đối với nội dung công việc trong sáng thứ 6, phó HT chuyên môn có trách nhiệm lên kế hoạch cụ thể từng buổi ngay từ đầu mỗi học kỳ; chúng tôi tạm gọi đây là: "Kế hoạch họp và kiểm tra chung toàn khối" trong từng học kỳ của năm học. Trong kế hoạch này ghi rõ từng buổi sáng thứ 6 làm những việc gì. (Nếu trong kế hoạch ghi là họp: nghĩa là bao gồm họp toàn Hội đồng sư phạm, trong đó có thời gian họp dành cho họp các đoàn thể, và triển khai công tác chuyên môn toàn trường). Chúng tôi thực hiện nề nếp kiểm tra chung và họp như đã trình bày từ năm học 2019 - 2020 đến nay. Tuy nhiên tuỳ theo nhiệm vụ và tình hình thực tế của từng năm học mà kế hoạch này có sự thay đổi cho phù hợp. Dựa vào kế hoạch trên các bộ phận và đặc biệt là các tổ chuyên môn chủ động trong việc lập kế hoạch hoạt động của tổ. Trong đó có kế hoạch tổ chức học tập các chuyên đề giảng dạy, phân công giáo viên thao giảng minh hoạ chuyên đề, Do có kế hoạch sớm, cụ thể nên việc thực hiện được chuẩn bị chu đáo, đạt kết quả khá tốt. 2/ Giải pháp thứ hai: Tổ chức tốt việc kiểm tra đánh giá học sinh a) Tổ chức kiểm tra 1 tiết trở lên, kiểm tra định kì chung toàn khối: Kiểm tra và đánh giá kiến thức học sinh là một công việc rất quan trọng của người thầy, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác chỉ đạo chuyên môn trong nhà trường. Giáo viên và các tổ chuyên môn phải làm tốt công tác này, việc tổ chức kiểm tra 1 tiết phải đạt được các mục đích và yêu cầu sau: - Nội dung kiểm tra phải phù hợp với chương trình và sách giáo khoa hiện hành. - Đề kiểm tra không quá tải, phù hợp với các đối tượng học sinh: giỏi, khá, trung bình, yếu. Đề kiểm tra phải đảm bảo tính khách quan, cẩn mật. - Chấm bài phải chính xác, đúng theo đáp án, biểu điểm. Chống hiện tượng chấm bài cảm tính, qua loa hay quá khắt khe.
9. 5 - Trả bài kịp thời, để học sinh thấy được kiến thức thực tế của mình. Giáo viên, tổ chuyên môn và nhà trường nắm bắt được kịp thời chất lượng học tập của học sinh. Từ đó có các biện pháp chỉ đạo kịp thời, thích hợp nâng cao chất lượng dạy - học. - Tổ chức kiểm tra phải đảm bảo qui chế chuyên môn, nhưng phù hợp với tâm lý của học sinh, tránh căng thẳng, nặng nề. Có như vậy kết quả kiểm tra mới phản ánh đúng trình độ thực tế của học sinh theo đúng yêu cầu, mục đích giáo dục. Để thực hiện được mục đích yêu cầu về kiểm tra đánh giá như đã trình bày ở trên, chúng tôi tiến hành kiểm tra 1 tiết thống nhất chung toàn khối. Một số công việc thực hiện được tóm tắt theo các bước cơ bản sau: + Bước 1: Lập kế hoạch tổ chức kiểm tra với quĩ thời gian là 2 tiết của mỗi lần kiểm tra hàng tuần, với số lượng phòng học hiện có của trường (Năm 2022- 2023) có thể sắp xếp được tối đa 12 phòng đảm bảo đủ yêu cầu cho mỗi xuất kiểm tra); đồng thời theo kế hoạch giáo dục môn học từng năm. Phó HT chuyên môn lập kế hoạch kiểm tra 1 tiết trở lên chung và được niêm yết thông báo ngay từ đầu mỗi học kỳ để giáo viên và các tổ chuyên môn chủ động trong công việc thực hiện chương trình và chuẩn bị cho công việc kiểm tra tiết. Trong ví dụ của biện pháp thứ nhất tôi đã trình bày về kế hoạch kiểm tra 1 tiết tập trung, định kì của trường tôi của năm học 2022 - 2023. Việc lập kế hoạch và tổ chức kiểm tra 1 tiế, kiểm tra định kì tập trung trường chúng tôi đã thực hiện từ năm học 2019- 2020 đến nay, và ngày càng được bổ sung rút kinh nghiệm hoàn thiện hơn. + Bước 2: Sinh hoạt nhóm chuyên môn và ra đề kiểm tra: Giáo viên bộ môn có vai trò và trách nhiệm lớn trong việc chuẩn bị và tổ chức kiểm tra - Do đó trước khi kiểm tra ít nhất là một tuần: nhóm chuyên môn phải thống nhất được mục đích yêu cầu; các đơn vị kiến thức kỹ năng cơ bản cần được kiểm tra đánh giá, xây dựng được ma trận đề, viết được bản mô tả và thông báo nội dung này đến tất cả học sinh trong lớp để học sinh chủ động ôn tập. - Sau khi họp nhóm chuyên môn, mỗi giáo viên dạy ra một đề tham khảo (có thể ra 2 đề A - B) với đáp án và biểu điểm đầy đủ nộp lại cho tổ trưởng chuyên môn trên cơ sở đó một đồng chí trong ban giám hiệu hoặc tổ trưởng chuyên môn, có chuyên môn đào tạo đúng với môn kiểm tra, chịu trách nhiệm ra đề kiểm tra chính thức. Tất cả các đề kiểm tra 1 tiết trở lên chung đều ra 2 đề A, B với mức độ kiến thức tương đồng nhau. + Bước 3: Tổ chức kiểm tra. - Phó HT chuyên môn lập kế hoạch kiểm tra 1 tiết trở lên chung và niêm yết kế hoạch này từ đầu mỗi học kỳ (như ví dụ đã nêu trong biện pháp thứ nhất). - Chúng tôi xác định công việc tổ chức kiểm tra chung là nhiệm vụ của toàn Hội đồng sư phạm. Do vậy việc coi kiểm tra chung không phải chỉ là nhiệm vụ của giáo viên bộ môn
10. 6 mà còn là nhiệm vụ của các giáo viên thuộc các tổ chuyên môn khác. Kế hoạch phân công giáo viên coi kiểm tra từng tuần được hiệu phó chuyên môn thông báo trong kế hoạch tuần. Việc tổ chức coi kiểm tra được thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, ngoài giáo viên coi kiểm tra mỗi buổi đều phân công từ 1 đến 2 giáo viên làm thư ký cho buổi thi. Với nhiệm vụ: kiểm đề, kiểm bài, ghi chép tình hình giáo viên coi thi và học sinh làm bài thi. - Chúng tôi lập và in sẵn tập "Biên bản kiểm tra tập trung", dùng cho việc ghi biên bản kiểm tra 1 tiết tập trung và kiểm tra học kỳ. Với cách tổ chức và quản lý như trên tạo nên không khí nghiêm túc trong kiểm tra. Thuận tiện theo dõi chỉ đạo của ban giám hiệu và tổ chuyên môn. + Bước 4: Giai đoạn chấm, trả bài: - Tổ trưởng chuyên môn phân công giáo viên chấm bài theo phương thức: phân công chấm chéo đối với các bài kiểm tra 1 tiết; phân công chấm theo phòng thi đối với các bài kiểm tra học kỳ (vì khi kiểm tra học kỳ học sinh được xếp theo vần A,B,C của toàn khối) - Giáo viên chấm đúng biểu điểm đã thống nhất, mỗi bài chấm đều ghi điểm con từng phần, rồi ghi điểm trên bài bằng số, bằng chữ. - Giáo viên bộ môn xem lại bài làm của học sinh lớp mình dạy để nắm bắt được chất lượng của học sinh mình, đồng thời kiểm tra lại tính chính xác trong việc chấm bài của đồng nghiệp. Nếu phát hiện chấm sai, chấm sót theo biểu điểm thì giáo viên bộ môn chấm lại theo đúng biểu điểm, đồng thời lập danh sách các học sinh được chấm lại và nộp cho ban giám hiệu. - Giáo viên bộ môn trả bài cho học sinh theo kế hoạch giáo dục bộ môn (nếu có), hoặc trả bài cho học sinh chậm nhất sau 2 tuần kiểm tra. - Sau khi trả bài giáo viên bộ môn nhập ngay điểm vào sổ điểm chính và vào máy tính., tính điểm trung bình trên tổng số bài. + Bước 5: Giai đoạn rút kinh nghiệm - Để phục vụ cho việc theo dõi, lưu trữ, rút kinh nghiệm về chất lượng dạy - học sau mỗi lần kiểm tra chúng tôi in bảng thống kê kết quả từng bài kiểm tra định kì và kiểm tra học kỳ theo từng khối lớp. Sau đó giao các bảng thống kê này cho tổ và nhóm chuyên môn lưu trữ, phục vụ cho việc sinh hoạt tổ nhóm. - Chúng tôi chỉ đạo: trong họp tổ, nhóm chuyên môn phải rút kinh nghiệm qua từng bài kiểm tra: từ khâu ra đề kiểm tra, coi và chấm bài, kết quả bài làm của học sinh. Từ đó các giáo viên trong tổ, nhóm cùng nhau trao đổi thống nhất: nội dung, phương pháp, yêu cầu trong việc dạy các bài tiếp theo nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dạy - học. b) Đối với các bài không kiểm tra 1 tiết tập trung:
11. 7 Tất cả các bài kiểm tra từ 15 phút trở lên mà không có trong kế hoạc kiểm tra chung thì giáo viên bộ môn chủ động tổ chức kiểm tra theo đúng kế hoạch kiểm tra của tổ chuyên môn; đề kiểm tra do giáo viên bộ môn ra, sau khi kiểm tra xong thì lưu đề và đáp án tại hồ sơ của tổ, nhóm chuyên môn. Với cách làm như thế này, dù không được kiểm tra chung, nhưng việc tổ chức kiểm tra viết từ 15 phút trở lên của tất cả các bộ môn đều được chỉ đạo thống nhất về thời gian, nội dung và yêu cầu kiểm tra. Các đề và biểu điểm đáp án của các bài kiểm tra được lưu tại hồ sơ tổ, nhóm, chính là các tư liệu chuyên môn khá quan trọng để giáo viên trong nhóm trao đổi học tập. Với các biện pháp trong chuỗi biện pháp thứ hai như tôi vừa trình bày đã đạt được những kết quả rất tích cực: + Thực hiện được mục đích, yêu cầu của công tác kiểm tra, đánh giá học sinh. Kết quả đánh giá thể hiện chính xác trình độ và năng lực học tập của từng học sinh. Các tồn tại, hạn chế khi còn kiểm tra riêng hầu như được chấm dứt hẳn. + Đã thúc đẩy được các tổ, nhóm chuyên môn sinh hoạt với nhiều nội dung thiết thực, phục vụ cho nâng cao chất lượng dạy - học. 3/ Giải pháp thứ ba: Tổ chức học tập chuyên đề dạy - học, hội giảng, hội học. Đây là một hoạt động rất quan trọng của tổ, nhóm chuyên môn, điều này càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay: thực hiện đổi mới nội dung, chương trình, và phương pháp dạy - học; theo hướng lấy học sinh làm trung tâm. - Về phía nhà trường: phân công, theo dõi, động viên giáo viên thực hiện tốt công tác học tập bồi dưỡng thường xuyên trong hè và trong cả năm học. - Nhà trường lập kế hoạch và dành thời gian họp để tổ, nhóm chuyên môn triển khai học tập chuyên đề. Sau đó có thao giảng minh họa. Kế hoạch học tập chuyên đề, thao giảng được hiệu phó chuyên môn thể hiện rõ ngay từ đầu học kỳ trong : "Kế hoạch họp và kiểm tra chung toàn khối sáng thứ 5 hàng tuần". Song song với việc tổ chức thao giảng tập trung, chúng tôi luôn yêu cầu các tổ chuyên môn thực hiện tốt kế hoạch "Dự giờ theo chỉ đạo của tổ chuyên môn". Hàng tuần tổ trưởng chuyên môn lên kế hoạch và phân công nhóm giáo viên dự giờ đồng nghiệp theo thời khoá biểu chính khoá, nhằm tăng cường trao đổi, rút kinh nghiệm trong giảng dạy, đặc biệt là các bài khó dạy, các dạng bài quan trọng. Chúng tôi chỉ đạo mỗi môn/ khối lớp ít nhất 1 tuần phải thực hiện 1 tiết dự giờ theo chỉ đạo của tổ chuyên môn. Để tiện việc chỉ đạo theo dõi hoạt động này chúng tôi đã soạn và in sẵn, phát cho mỗi tổ chuyên môn 1 tập: "Sổ phân công Thao giảng - Dự giờ" Trình tự và nội dung chính của sổ được minh họa ở phần phụ lục thứ tư 4/ Giải pháp thứ tư: Chỉ đạo việc nâng cao chất lượng họp tổ, nhóm chuyên môn - Nhà trường lên lịch họp tổ chuyên môn ngay từ đầu học kỳ (Kế hoạch này nằm trong
12. 8 kế hoạch họp và kiểm tra chung mà tôi đã trình bày) đảm bảo đúng yêu cầu: bình quân 1 tháng tổ chuyên môn họp 2 lần vào chiều thứ năm của tuần chẵn của tháng. - Về nhóm chuyên môn: trong điều kiện đang thực hiện sách giáo khoa và chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với khối lớp 6, 7 . Do đó cần phải tăng cường hơn nữa việc họp nhóm chuyên môn. Được sự nhất trí chung của tập thể giáo viên, trong nghị quyết Hội nghị cán bộ công chức đầu năm trường chúng tôi đã thống nhất : mỗi nhóm chuyên môn mỗi tuần họp 1 lần với thời gian 1 giờ 30 phút. Lich họp của từng nhóm chuyên môn trong tuần do nhóm chuyên môn thống nhất và báo cáo với tổ chuyên môn và nhà trường. + Nội dung họp tổ chuyên môn bao gồm: Nội dung mang tính chất hành chính như thi đua, kỷ luật, nề nếp chỉ được chiếm không quá 1/2 thời gian họp tổ. 1/2 thời gian họp tổ là đi sâu vào các nội dung: liên quan trực tiếp đến dạy - học, như thao giảng, học tập chuyên đề, rút kinh nghiệm, bàn các biện pháp nâng cao chất lượng dạy - học; chuẩn bị cho việc đánh giá kiểm tra + Nội dung sinh hoạt nhóm chuyên môn bao gồm: xem xét việc thực hiện kế hoạch dạy học, thống nhất từng tiết dạy của tuần tiếp theo về nội dung, phương pháp, đồ dùng dạy học, ứng dụng CNTT vào bài dạy yêu cầu tất cả các bài dạy đều được thống nhất trao đổi trong sinh hoạt nhóm. Rút kinh nghiệm qua bài kiểm tra 15 phút, 45 phút, 60 phút kiểm tra định kì, kiểm tra học kỳ. Từ đó có phương pháp dạy - học phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy - học. Thống nhất kiến thức, kĩ năng trọng tâm của từng chương, phần, chuẩn bị cho kiểm tra sắp tới (nếu có). Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu Hiện nay sổ ghi biên bản họp tổ, nhóm chuyên môn do công ty sách thiết bị của Sở giáo dục đào tạo phát hành có một số nội dung chưa thích hợp với tình hình thực tế của nhà trường, do vậy, chúng tôi soạn, in sẵn phát cho mỗi nhóm chuyên môn 1 quyển: "Sổ sinh hoạt chuyên môn", trong đó phần quan trọng là ghi nội dung sinh hoạt chuyên môn của nhóm cho từ 33 đến 35 lần họp trong 1 năm. - Về phía nhà trường luôn tạo điều kiện để mỗi tổ chuyên môn đều có chỗ riêng lưu giữ các loại hồ sơ tổ, nhóm hay sử dụng: Sổ kế hoạch hoạt động của tổ, sổ phân công thao giảng - dự giờ, sổ sinh hoạt nhóm chuyên môn 6. Giải pháp thứ năm: Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức sơ kết học kỳ, tổng kết năm một cách khoa học kịp thời. Trong quá trình chỉ đạo hoạt động dạy và học, người cán bộ quản lý phải luôn chú ý đến việc phát huy dân chủ, phát huy trí tuệ của tập thể. Vì có thể nói: người dạy học là giáo viên – người đánh giá học sinh cũng là giáo viên. Do đó trong quá trình chỉ đạo hoạt
13. 9 động dạy và học, cán bộ quản lý giáo dục phải luôn chú ý lắng nghe ý kiến đóng góp xây dựng của cán bộ, giáo viên. Đồng thời xếp thời gian một cách khoa học hợp lý để mỗi thầy cô giáo tự đánh giá công tác đã làm được trong từng học kỳ, từ đó đề ra các biện pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong học kỳ tiếp theo. Sau đó mỗi tổ chuyên môn họp sơ kết học kỳ và đề ra kế hoạch nâng cao chất lượng dạy học. Trên cơ sở kế hoạch của giáo viên, của tổ chuyên môn, ban giám hiệu xây dựng kế hoạch và các biện pháp chính nhằm nâng cao chất lượng dạy học cho học kỳ tiếp theo. Đối với học kỳ I công việc này thường hoàn thành trong tuần 18 và nửa đầu của tuần 19. Với cách làm này chúng tôi không áp đặt chỉ tiêu cho từng giáo viên nhưng vẫn phát huy tốt phong trào thi đua dạy và học đi vào thực chất, không chạy theo hình thức. III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại: Từ khi thực hiện các biện pháp như vừa trình bày ở trên, hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn, và kết quả dạy học có nhiều sự chuyển biến tích cực, cụ thể như sau: - Hoạt động của tổ nhóm chuyên môn ngày càng có chất lượng, không còn mang tính chất giải quyết sự vụ, công việc hành chính đơn thuần, mà tập trung chủ yếu vào đặc trưng của từng môn học để nâng cao chất lượng dạy - học. - Nội dung công việc của tổ, nhóm chuyên môn nhiều, xong nhờ có các loại sổ sách , biểu mẫu (như đã trình bày) in sẵn, phát cho từng tổ, nhóm do đó, khá thuận tiện, đơn giản trong việc lưu trữ các nội dung chuyên môn quan trọng liên quan đến dạy học, giúp cho lãnh đạo nhà trường dễ theo dõi, nắm bắt kịp thời chất lượng dạy- học, từ đó có kế hoạch chỉ đạo cho phù hợp. - Xây dựng được nề nếp hoạt động chuyên môn chung toàn trường song vẫn tạo được tính chủ động phát huy sáng tạo trong hoạt động của từng tổ, nhóm chuyên môn phù hợp với đặc trưng của bộ môn. - Năng lực chuyên môn của các cán bộ giáo viên được nâng lên rõ rệt. - Kết quả thi khảo sát của nhà trường luôn đạt và vượt trung bình Phòng. - Bồi dưỡng HSG các môn văn hóa: Đạt trên trung bình Huyện. Nhiều học sinh đạt giải HSG cấp huyện, giải cấp tỉnh. - Thi vào lớp 10 THPT: Đạt trên 80% các loại hình. - Hồ sơ chung của nhà trường, hồ sơ cá nhân của giáo viên, qua sự kiểm tra của đoàn kiểm tra cấp trên đều được đánh giá loại Tốt. VI. Bài học kinh nghiệm: Qua thực tiễn công tác, chúng tôi rút ra các bài học kinh nghiệm sau trong công tác chỉ đạo chuyên môn trong trường trung học cơ sở:
14. 10 - Hiệu phó chuyên môn làm việc phải có kế hoạch, khoa học, kịp thời, sát với thực tế, từ đó mới tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch hoạt động một cách khả thi. - Nhà trường cần bố trí thời gian một cách hợp lý, tương đối cố định để các tổ chuyên môn hoạt động. Cần có chỉ đạo, định hướng để họp tổ, nhóm chuyên môn, tránh sa đà vào giải quyết công việc mang tính chất hành chính, sự vụ mà chủ yếu là các nội dung nhằm nâng cao chất lượng dạy - học. - Kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy- học là một trong công tác quan trọng nhất của người làm công tác quản lý; do vậy cần tập trung xây dựng và có nhiều biện pháp phù hợp để kết quả kiểm tra phản ánh đúng thực chất. Từ đó mới có các giải pháp đúng, khoa học nhằm nâng cao chất lượng dạy học. - Qua mỗi hoạt động, trong từng giai đoạn cần tổ chức rút kinh nghiệm kịp thời, từ đó điều chỉnh phương pháp, biện pháp cho phù hợp. - Chỉ đạo và nâng cao chất lượng họp tổ, nhóm chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy học là công tác quan trọng thường xuyên của người làm công tác quản lý trường học. - Nhà trường cần soạn thảo sẵn các loại hồ sơ, biểu mẫu một cách khoa học để thuận lợi cho giáo viên và tổ nhóm chuyên môn sử dụng cũng như thuận lợi cho việc kiểm tra đánh giá của lãnh đạo. Trên đây chỉ là một số kinh nghiệm bước đầu mà chúng tôi đã đúc rút, thực hiện trong quá trình chỉ đạo hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn. Chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót và chưa đầy đủ, mong các đồng chí, đồng nghiệp cùng tham khảo và góp ý. V. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền: Tôi cam kết SKKN trên là của bản thân tôi, không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN Vũ Thị Thu Hương
15. 11 CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN (xác nhận, đánh giá, xếp loại) PHÒNG GD&ĐT (xác nhận, đánh giá, xếp loại)